नेपालको वर्तमान अर्थ अवस्था उल्लेख गर्दै यसका सुधारका उपायहरु उल्लेख गर्नुहोस्

नेपालको वर्तमान अर्थ अवस्था उल्लेख गर्दै यसका सुधारका उपायहरु उल्लेख गर्नुहोस् ? 

वि.सं. २०७२ साल बैशाख १२ गते विनाशकारी भुईचालोले नराम्रोसंग नेपालको अर्थतन्त्रमा प्रभाव पारेको थियो |  उक्त भुइचालो पश्चात क्रमशः नेपालको अर्थतन्त्रमा केही सुधार भई रहँदा पूनः विश्वव्यापी रुपमा फैलिएको कोभिड १९ ले  असर पुर्‍यायो ऱ त्यसको असर अहिले पनि नेपालको अर्थतन्त्रमा देखा परेको छ। Covid -19 को समयमा नेपालको सबै क्षेत्र जस्तैः कृषि, पर्यटन, होटल, यातायात, उत्पादन, व्यवसाय तथा रोजगार क्षेत्रमा धेरै नै प्रभाव पारेको थियो । धेरै मानिसहरूले बेरोजगार भए , धेरै व्यवसाय ठप्प भयो, कलकारखाना तथा उद्योगहरु बन्द भयो, पर्यटनहरुको आगमन रोकियो, कृषि उत्पादनमा कमी भयो, विकास निर्माणका कार्यहरु ठप्प भयो,  भन्सारहरुबाट राजस्व सङ्कलनमा कमी भई देशको आर्थिक स्थिति नाजुक अवस्थामा पुगेको थियो  । 

देश विकासको लागि खर्च गर्नुपर्ने रकम भ्याकसिन,  औषधी र औषधी जन्य सामाग्रीहरुमा खरिद तथा Holding Center निर्माण कार्यमा खर्च भयो। 

यी दुवै मुख्य घटनाले नेपालको अर्थतन्त्रलाई पारेको प्रभाव वर्तमान समयमा समेत देखा परेका छन् ।  

अहिले नेपालको अर्थतन्त्र विगतको वर्षहरू भन्दा राम्रो सुधार हुदै गईरहेको अवस्था छ। 

चालु आर्थिक वर्षमा नेपालको अर्थतन्त्र ३ दशमलव ५ प्रतिशतले वृद्धि हुने आईएमएफको प्रक्षेपण छ । त्यस्तै विश्व बैंकले नेपालको अर्थतन्त्र ३.९ प्रतिशतको वृद्धिदर हासिल गर्ने प्रक्षेपण गरेको छ ।

नेपालको अर्थतन्त्र आर्थिक वर्ष २०२४ मा ४.३ प्रतिशत (बजार मूल्यमा) वृद्धि हुने अनुमान गरिएको छ, जुन आर्थिक वर्ष २०२३ मा अनुमानित १.९ प्रतिशत वृद्धि भएको एसियन डेभलपमेन्ट आउटलुक (एडीओ) सेप्टेम्बर २०२३, एसियालीको पछिल्लो संस्करणले जनाएको छ ।

 एक देशको अर्थव्यवस्था सुधार गर्नका लागि केहि सामान्य उपायहरू हुन सक्छन्:

• उद्योग विकास: नयाँ उद्योग विकासमा लगानी गरी रोजगार सृष्टि गर्नुहोस्।
• शिक्षा मा निवेश: शिक्षा मा ठूलो निवेश गरी सामाजिक रूपमा विकास गर्नुहोस्।
• विदेशी निवेश आत्मसात्कार: विदेशी निवेश खुलेर बढाउ, र प्रवासी नेपालीहरूलाई उद्योग खोल्न तथा विकासमा सहयोग गर्नुहोस्।
• कृषि विकास: कृषि विकासलाई प्राथमिकतामा राखी खेती तथा उपकूल्यन तक पुग्ने उपायहरू अपनाउनुहोस्।
• साक्षरता विकास: साक्षरता र सिकाइएको जनसंख्यामा वृद्धि गर्दा, बेरोजगारी र गरीबीमा कमी हुन्छ।
• बिद्युत उत्पादन: बिद्युत उत्पादनमा नवीनता ल्याउन र विद्युत् आपूर्ति सुनिश्चित गर्नुहोस्।
• साकारात्मक निर्देशन: साकारात्मक नैतिकता, नियमितता र विश्वासयोग्यतामा बढी गरी अर्थतन्त्रलाई समर्थ बनाउनुहोस्